نماتد ریشه گوجه فرنگی موجودات کرمی شکل و کوچکی هستند که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و
در خاک و ریشه گیاهان زندگی می کنند. آنها با تغذیه از ریشه ها به گیاهان صدمه
می زنند و جذب آب و مواد غذایی از خاک را مختل می کنند. این نماتدها در نواحی
گرمسیری و معتدل دنیا پراکندگی بیشتری دارند و باعث کاهش کمی و کیفی محصولات
کشاورزی مختلفی می شوند. در ایران اولین بار این نماتدها در سال ۱۳۳۵ روی ریشه
گوجه فرنگی در قصر شیرین مشاهده شدند. در حال حاضر نماتدهای گره ریشه از
نقاط مختلف ایران روی محصولات گوناگونی گزارش شده اند.
شرایط گسترش بیماری:
دامنه میزبانی نماتد بسیار زیاد بوده و بر روی علفهای هرز و محصولات کشاورزی
فعالیت میکند. شدت این بیماری در مناطقی با طول فصل رشد طولانی که دارای
زمستانهای ملایم و یا بدون زمستان هستند بیشتر میباشد.
نماتد ریشه گوجه فرنگی
نماتدها سبب ایجاد بیماری در خاکهای با بافتهای مختلف میگردند، ولی خسارت به ریشه
در خاکهای شنی و سبک شدیدتر میباشد. خاکهای گرم با دمای ۲۷ درجه سانتیگراد
برای توسعه بیماری توسط نماتدهای M. arenaria, M. javanica, and M. incognita مناسب
بوده، در حالی که دمای خاک ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتیگراد برای توسعه بیماری توسط M. hapla. Meloidogyne incognita مناسب میباشد.
کنترل بیماری:
- کشت ارقام مقاوم به نماتد
- رعایت تناوب زراعی
- استریل کردن خاک
- کنترل شیمیایی
- استفاده از نشاهای سالم و بدون نماتد
نماتدهای ریشه گرهی (Meloidogyne spp.) از جمله مهمترین نماتدهای
انگل گیاهی مزارع گوجه فرنگی در دنیا و ایران می باشند.
آفاتی که در خاک زندگی میکنند باعث تخریب سیستم ریشهای شده و با تغذیه از
مواد مغذی گیاه، رشد آن را مختل میکنند. شرایط محیطی مانند دمای بالا، رطوبت
زیاد و خاکهای شنی و قلیایی نیز در گسترش این انگلها نقش مهمی دارند. شناخت
علل و علائم ورم ریشه گوجه فرنگی میتواند به کشاورزان کمک کند تا راهکارهای
موثری برای پیشگیری و کنترل آن اتخاذ کنند.