کشت تناوبی
کشت تناوبی تناوب کاشت سیستمی برای طراحی یک
برنامه چرخشی بین محصولات مختلف در یک قطعه زمین،
با هدف کاهش نیاز به کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات
و علف کشها است. این روش پرورش محصولات کشاورزی
در بین کشاورزان موفق در طی چندین نسل معمول بودهاست
و امروزه برای کشاورزانی که میخواهند علاوه بر تأمین مواد
غذایی مورد نیاز خود از سلامت و کیفیت این محصولات نیز
اطمینان حاصل کنند، از اهمیت فوقالعاده ای برخوردار است.
هدف از تناوب کشت
۱٫ حفظ و افزایش حاصلخیزی خاک
۲٫ جلوگیری از فرسایش خاک
۳٫ جلوگیری از زیاد شدن مواد سمی خاک
۴٫ کنترل علف های هرز
کشت تناوبی
۵٫ کنترل آفات و بیماری های گیاهی
۶٫ استفاده مناسب از منابع آب آبیاری
۷٫ توزیع نیروی انسانی و ماشین آلات
۸٫ عوامل اقتصادی
تناوب زراعی نوعی اصلاح اصول کشت و انتخاب زمین برای
کشت محصول و ترکیب کشت است. به عبارت دیگر، تناوب
زارعی را میتوان نوع و زمان کشت یک محصول قبل یا بعد از
محصولی دیگر دانست. اگر تناوب زراعی به درستی رعایت
شود، نقش مهمی در تولید ، افزایش راندمان و استفاده بهینه
از منابع و نهادهها خواهد داشت و میزان مصرف سموم و
کودهای کشاورزی را به شکل قابل توجهی کاهش میدهد.
اما نکته مهمی که وجود دارد، این است که اجرای تناوب باید
به گونهای باشد که محصول کشت شده، از نظر اقتصادی
برای کشاورز قابل توجیه باشد؛ چرا که در گذشته دیده شده
است که با انتخاب محصولی مناسب از نظر تناوب زراعی،
محصول انتخاب شده ارزش اقتصادی کافی برای کشاورز نداشته
و کشاورز مجدد به جایگزینی مصرف کود اضافی به جای تناوب روی آورده است
کشت تناوبی
در تناوب زراعی می توان از انواع محصولات برای بهینهسازی
سلامت خاک و بهرهوری کلی مزرعه استفاده کرد. محصولات
رایج مورد استفاده در تناوب زراعی عبارتاند از:
- حبوبات: مانند نخود، عدس و لوبیا. آنها توانایی تثبیت
- نیتروژن را دارند و به طور طبیعی خاک را غنی میکنند.
- غلات: مانند گندم، جو و ذرت. این محصولات به ساختار
- خاک کمک کرده و مواد مغذی ضروری را فراهم مینمایند.
- محصولات ریشهای: از جمله سیب زمینی، هویج و تربچه.
- گیاهان ریشهای به تخلخل خاک فشرده کمک می کنند و
- مواد مغذی را به چرخش میآورند.
- براسیکا: مانند کلم بروکلی، کلم و گل کلم. این محصولات
- به دلیل ویژگیهای مقاوم در برابر آفات شناخته شدهاند
- و میتوانند به کنترل برخی از بیماریهای منتقل شده از خاک کمک کنند.
- گیاهان پوششی: گیاهانی مانند شبدر یا یونجه اغلب به
- عنوان محصولات پوششی در دورههایی استفاده میشوند
- که محصولات اولیه به خوبی رشد نمیکنند. آنها به جلوگیری
- از فرسایش خاک، سرکوب علفهای هرز و اضافه کردن مواد
- آلی به خاک کمک خواهند کرد.
- دانههای روغنی: از جمله محصولاتی مانند سویا یا آفتابگردان.
- این محصولات به تناوب تنوع میبخشند و میتوانند اثرات
- مثبتی بر سلامت خاک داشته باشند.
- میوهها و سبزیجات: بسته به منطقه و آب و هوا، انواع میوهها
- و سبزیجات را میتوان در تناوب زراعی برای تنوع بخشیدن به محصولات زراعی و مدیریت آفات گنجاند.