تاثیر زهکشی در بخش کشاورزی زهکشی به معنی خارج شدن طبیعی یا مصنوعی آب مازاد از یک منطقه است که در زمین های کشاورزی هدف خارج نمودن آب و املاح اضافی از محدوده توسعه ریشه گیاه است تا شرایط برای رشد گیاهان زراعی مساعد شود.
هدف از زهکشی ایجاد وضعیت مناسب برای رشد گیاه و ایجاد شرایط لازم برای کاربرد ماشین آلات کشاورزی است. زهدار بودن اراضی و شرایط ماندابی علاوه بر محدود نمودن کاربرد ماشین آلات و جلوگیری از اجرای عملیات کاشت و داشت، شرایط نامساعدی را برای رشد گیاه بوجود می آورد که منجر به کاهش محصول می شود:
در بعضی از زمین های کشاورزی به علت وجود شیب و با کمک نیروی ثقل زهکشی به صورت طبیعی صورت می گیرد و در بعضی موارد زهکشی توسط کانال و لوله بصورت مصنوعی صورت می گیرد.
رطوبت زیاد خاک، شرایط مساعدی برای رشد قارچ ها و باکتری ها فراهم می آورد.
شرایط غیرهوازی جذب مواد غذایی خاک و بهره گیری از کودها را کاهش می دهد.
در محیط های آبی، جذب مواد سمی و عناصر سنگین افزایش می یابد.
شرایط ماندابی، تهویه خاک را کاهش و فعالیت های متابولیکی گیاه یعنی تنفس و تبخیر و تعرق را مختل می کند.
به دلیل کاهش درجه حرارت خاک، جوانه زنی به تاخیر افتاده، طول دوره رشد کاهش می یابد یا تقویم زراعی جابه جا می گردد.
فواید زهکشی در اراضی کشاورزی
- حفظ ساختمان خاک و افزایش کارپذیری آن
- تسریع در جوانه زنی و افزایش دوره رشد
- گسترش عمق توسعه ریشه گیاه
- امکان کشت گیاهان مختلف
- جذب بهتر مواد غذایی خاک بوسیله ریشه
- کاهش آفات و امراض و هزینه های مقابله با آن ها
- کنترل علف های هرز
- کنترل و جلوگیری از شور شدن اراضی
- کنترل و جلوگیری از ماندابی شدن
- کنترل فرسایش
- حفاظت محیط زیست
تاثیر زهکشی در بخش کشاورزی
در شرایط عادی گیاهان حداکثر تا چند ساعت میتوانند حالت ماندآبی را تحمل کنند و بعد از آن آب گیاه به تدریج از بین میرود و خشک میشود.
پدیده ی ماندآبی باعث کم شدن اکسیژن درون خاک میشود. همچنین به علت کاهش فعالیت میکرو اورگانیسمهای خاک، دمای خاک کاهش مییابد و این شرایط برای گیاه مناسب نیست. در شرایط ماندآبی ریشه گیاه مقدار کمی از مواد غذایی را جذب میکند و در نتیجه فقر غذایی نیز برای گیاه به وجود میآید.
تمام این عوامل و شرایط باعث متوقف شدن رشد گیاه و از بین رفتن آن میشود. نتیجه این امر کاهش تولید محصول کشاورزی،کاهش کیفیت محصول و یا از بین رفتن کامل محصول و ضرر به کشاورز خواهد بود. همچنین حجم زیاد آب در اطراف ساختمان، پل وجادهها بسیار خسارت بار است . در زمستان ها آب اضافه حاصل از بارندگی باعث یخ زدگی سطح جاده و در نتیجه تخریب آن می شود.
گفتنی است در زمین های ورزشی و تفریحی نیز پدیده ی ماندآبی باعث آسیب زدن به چمن ها می شود. که زهکشی مناسب می تواند از آسیب دیدن این زمینها جلوگیری کرده و امکان استفاده بیشتر و بهتر از آنها را فراهم نماید. همچنین سیستم زهکشی مناسب در زمین های کشاورزی نیز موجب رشد بهتر گیاهان و افزایش محصولات کشاورزی می شود