مدیریت خاک و حفظ حاصلخیزی آن باید ویژگی های زیر را داشته باشد تا بتوان آن را خاک حاصلخیز و مرغوب نامید:
- داشتن دما و رطوبت مناسب: گیاهان برای رشد خود به دمای کافی و رطوبت مناسب نیاز دارند. خاک حاصلخیز باید بتواند این شرایط را به بهترین شکل برای رشد و پرورش گیاهان فراهم کند.
- داشتن PH مناسب: PH مناسب برای اکثر گیاهان بین 6 تا 7.5 است. خاک حاصلخیز باید مقدار PH لازم را برای گیاهان داشته باشد.
- داشتن ترکیبات غذایی کافی: گیاهان برای رشد بهتر و بیشتر خود به مواد مغذی نیاز دارند. خاک حاصلخیز خاکی است که نیاز غذایی گیاهان را به طور کامل برطرف نماید.
- ساختار مناسب: خاک حاصلخیز باید ساختار مناسبی داشته باشد و بتواند مواد غذایی, هوا و آب را در خود نگه دارد تا این مواد کم کم جذب گیاه شود.
با دانستن ترکیب مواد معدنی درخاک می توانیم توانایی حفظ مواد مغذی گیاهی را پیش بینی کنیم .
با مراجعه به موادمعدنی خاک، اختلاف زيادي بین مقدارکل مواد معدنی موجود درخاک و ميزان دردسترس بودن آنها برای گیاه به چشم ميخورد. درواقع، تنهابخش کوچکی ازمواد معدنی خاک برای گیاه قابل دسترسي خواهد بود .(رهروان رویش سبز)
استفاده ازکود های شیمیایی واصلاح كننده هاي خاک، یک عنصرکلیدی درافزایش وحفظ محتوای مواد معدنی خاک مي باشد ودرنتیجه، وجود یک برنامه کود دهی مناسب یکی ازموثرترین عوامل درحاصلخیزی خاک است.
مدیریت خاک و حفظ حاصلخیزی آن
حاصلخیزی خاک به قابلیت خاک برای تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه به میزان کافی و نسبت مناسب در طی دوره رشد گیاه گفته میشود. حاصلخیزی خاک شامل همه عواملی است که بر رشد گیاه و تولید محصول تأثیرگذار هستند. بنابراین هدف اصلی حاصلخیزی خاک، تهیه مناسب و متعادل عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان است. با توجه به آنکه نیاز گیاهان به عناصر غذایی متفاوت میباشد، خاکی که برای یک گیاه حاصلخیز تلقی میشود، الزاماً نمیتواند برای گیاه دیگر نیز حاصلخیز باشد.
باروری خاک شامل حاصلخیزی خاک و کلیه عواملی است که بر رشد گیاه تأثیرگذار هستند. عواملی مانند عمق، بافت، ساختمان، ترکیب شیمیایی، موقعیت و شیب خاک، در باروری خاک اهمیت دارند. حاصلخیزی خاک که جزئی از باروری خاک است، فاکتوری متغیر بوده و به شدت تحت تأثیر مدیریت خاک میباشد.
مدیریت خاک و حفظ حاصلخیزی آن
عوامل مؤثر در باروری خاک، به ویژه شیب و عمق خاک، تغییرات سالیانه ندارند. این عوامل به همراه شرایط آب و هوایی، تعیین کننده حد باروری خاک هستند و تولید محصول بالاتر از این حد حتی با تولید کود استفاده از کود ارگانیک و کودهای شیمیایی امکانپذیر نیست.
لازم است به این نکته اشاره شود که چنانچه یک خاک به دلایلی مثل محدودیت عمق، بالا بودن میزان سنگریزه و یا وجود سخت لایه در عمق شخم بارور نباشد، در اینصورت حتی با افزودن کودهای شیمیایی نیز نمیتوان وضعیت باروری و حاصلخیزی خاک آن را بهبود داد.
یکی دیگر از عوامل مهم حاصلخیزی خاک، مدیریت خاک میباشد. مدیریت خاک شامل استفاده از دانش، تکنیک و امکانات موجود در جهت تولید محصول است. بهطور خلاصه، محدودیت آب و یا شرایط آب و هوایی، توانایی خاکها در تولید محصول را کاهش میدهد.
مدیریت ضعیف، وجود علفهای هرز، تراکم و فرسایش خاک و عوامل دیگر، حتی با وجود حاصلخیزی خاک منجر به کاهش راندمان تولید میگردند. در حالیکه در خاکهایی با حاصلخیزی خاک متوسط، اعمال مدیریت مناسب باعث افزایش راندمان تولید محصول میشود.